អ្នកគួរធ្វើអំឡុងពេលមកឈាមរដូវ៖

• ញ៉ាំទឹកឱ្យបានច្រើន
• ប្រើបន្ទះស្អំកំដៅ
• ធ្វើលំហាត់ប្រាណតិចៗ
• ធ្វើឱ្យខ្លួនឯងសប្បាយចិត្ត

• លើកទម្ងន់ធ្ងន់ និងលំហាត់ប្រាណខ្លាំងៗ
• ញាំជាតិកាហ្វេអ៊ីន និងពិសាគ្រឿងស្រវឹង
• អាហារប្រៃពេក និងផ្អែមពេក
• អសកម្ម
• ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់តឹង

អ្នកប្រហែលមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់តិច ឬដោះឡើងតឹង នៅពេលដែលអ្នកជិតមករដូវ ជាធម្មតា​បន្ទាប់ពីធ្លាក់មេជីវិតញី។ នេះជាដំណាក់កាលដែលគេហៅថា វគ្គលុតេអាល (Luteal Phase ) ដែលអ័រម៉ូន progesterone ឡើងខ្ពស់ ដែល​ជា​អ័រម៉ូន​ដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការមានគភ៌ ។ វេជ្ជបណ្ឌិត Flanagan បាននិយាយថាប្រសិន​បើអ្នកមានអារម្មណ៏ថាឈឺឬមិនស្រួលខ្លួនដូចច្នេះ ជារៀងរាល់ខែ នោះវាទាក់ទងទៅនឹងវដ្តរដូវរបស់អ្នក។ សញ្ញាដែលបង្ហាញថារដូវនឹងមកឆាប់ៗ គឺមានលក្ខណៈផ្សេងៗទៅតាមបុគ្គលនិមួយៗ ហើយវាអាចប្រែប្រួលពីមួយខែទៅមួយខែទៀតផងដែរ។

• ស្រេស្ត៖ ភាពតានតឹងអាចប៉ះពាល់ដល់តុល្យភាពអ័រម៉ូនដែលគ្រប់គ្រងវដ្តឈាមរដូវរបស់អ្នក។
• លំហាត់ប្រាណខ្លាំងៗ៖ ការហាត់ប្រាណខ្លាំងៗមានផលប៉ះពាល់ដល់ការមានរដូវផងដែរ។ វាក៏អាចផ្លាស់ប្តូរអ័រម៉ូនដែលត្រូវការសម្រាប់ការមករដូវផងដែរ។
• ការផ្លាស់ប្តូរទម្ងន់៖ ទាំងការឡើងទម្ងន់ និងការស្រកទម្ងន់យ៉ាងឆាប់រហ័ស អាចមានផលប៉ះពាល់មិនល្អដល់វដ្តរដូវរបស់អ្នក។
• ស្បូនមានដុំឬដុះសាច់៖ ទាំង២នេះអាចមានកើតឡើងនៅក្នុងស្បូន។ ការលើសអ័រម៉ូនអាចជំរុញឱ្យមានការរីកដុំសាច់ និងដុះសាច់។ មនុស្សដែលមាការន ដុះសាច់ឬ ដុំសាច់អាចមានឈាមរដូវមកមិនទៀងទាត់ ឬធ្លាក់ឈាមរដូវចន្លោះនៃវដ្តឈាមរដូវ។
• អតុល្យភាពក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត៖ ការពន្យារកំណើតអាចទប់ស្កាត់រោគសញ្ញានៃបញ្ហាសុខភាពមួយចំនួន។ នៅពេលដែលអ្នកឈប់ប្រើថ្នាំមធ្យោបាយពន្យារកំណើត រោគសញ្ញាទាំងនេះអាចលេចឡើង។ អតុល្យភាពក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត ស្ថិតនៅក្នុងបញ្ហាសុខភាពទាំងនោះ។
• PCOS៖ គឺជាបញ្ហាសុខភាពប្រភេទផ្សេងទៀតដែលអាចចេញរោគសញ្ញាបន្ទាប់ពីអ្នកឈប់ប្រើមធ្យោបាយពន្យារកំណើត។
• ការមានផ្ទៃពោះ

ការប្រែប្រួលធម្មតា

• ស្រេស្ត ឬឥទ្ធិពលខាងក្រៅ
• ការប្រើប្រាស់ថ្នាំ ឬផលរំខានពីមធ្យោបាយពន្យារកំណើត
• អាយុ ឬវ័យអស់រដូវ
• ការប្រែប្រួលអ័រម៉ូន
• ការមានផ្ទៃពោះ

ការធ្វើលំហាត់ប្រាណស្រាលនៅពេលមករដូវរបស់អ្នកត្រូវបានគេបង្ហាញថា អាចកាត់បន្ថយរោគសញ្ញាជាច្រើនដូចជា៖

• ការឈឺចាប់
• រមួលក្រពើ
• ហើមពោះ
• ជំងឺធ្លាក់ ឬបាក់ទឹកចិត្ត
• អារម្មណ៍ប្រែប្រួល
• ឆាប់ខឹង (ឆេវឆាវ)
• អស់កម្លាំង
• ចង្អោរ

វដ្តឈាមរដូវ គឺជាពេលនៃការបញ្ចេញនូវពងមេជីវិតញី ឈាម និងជាលិកាស្រទាប់ខាងក្នុងស្បូនដែលមិនអាចបង្ករកំណើតបាន។ វាជារឿងធម្មតាសម្រាប់ការរួមមកបញ្ចូលគ្នា នេះដែលមានក្លិនបន្តិច បន្ទាប់ពីវាចេញមកពីទ្វារមាស។ នេះទំនងជាសារធាតុទ្វារមាសខ្លួនឯង ប៉ុន្តែបាក់តេរី និងអាស៊ីតក៏អាចដើរតួនាទីលើរឿងនេះផងដែរ។ ក្លិនដែលអ្នកអាចកត់សម្គាល់ក្នុងអំឡុងពេលធ្លាក់មកឈាមរដូវអាចប្រែប្រួលផងដែរ។ ឈាមរដូវ «មានសុខភាពល្អ» អាចមានក្លិនឈាមបន្តិចបន្តួច។ វាអាចមានក្លិនច្រែសដែកបន្តិចមកពីមានជាតិដែកក្នុងឈាម និងបាក់តេរី។

ការឈឺពោះ

• ដោះឡើងតឹង
• អស់កម្លាំង/ ធុញថប់
• ហើមពោះ
• បញ្ហាពោះវៀន
• ឈឺក្បាល
• អារម្មណ៍ប្រែប្រួល
• ឈឺចាប់នៅផ្នែកខាងក្រោមនៃពោះ
• ពិបាកគេង

កាត់បន្ថយការឈឺចាប់

• ឈាមរដូវខ្លី៖ ការរួមភេទអាចធ្វើឱ្យការមករដូវរបស់អ្នកខ្លី។ ការកន្រ្ទាក់សាច់ដុំស្បូន ក្នុងអំឡុងពេលឈានដល់ចំណុចកំពូល គឺជំរុញឱ្យឈាម ​រដូវពីចេញមកក្រៅបានលឿនជាងមុន។ នោះអាចបណ្តាលឱ្យមានឈាមរដូវខ្លី។
• បង្កើនចំណង់ផ្លូវភេទ
• ទឹករំអិលធម្មជាតិ
• វាអាចកាត់បន្ថយការឈឺក្បាល

ការមកឈាមរដូវ គឺជាដំណើរការធម្មជាតិដែលក្មេងស្រី និងស្ត្រីត្រូវហាននិយាយដោយបើកចំហពីវា។ ប៉ុន្តែរឿងសុខភាពមួយនេះ នៅតែត្រូវបានគេមើលឃើញថាជារឿងដែលមិនគួរនិយាយចេញមក។ ចាប់ពីដំណាក់កាលមករដូវ រហូតដល់អស់ឈាមរដូវ ការមករដូវបានប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាពដល់រូបរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត និងសង្គម ហើយអ្វីដែលល្អបំផុត គឺត្រូវតែនិយាយអំពីវា។

ក្នុងអំឡុងពេលមករដូវ ឱកាសនៃការមានផ្ទៃពោះ គឺទាប ប៉ុន្តែមិនមែនសូន្យទេ។ ឈាមរដូវខ្លួនឯងមិនការពារការមានផ្ទៃពោះទេ ហើយវាក៏មិនជំរុញការមានផ្ទៃពោះដែរ។ ក្នុងអំឡុងពេលមានឈាមរដូវថ្ងៃដំបូងរៀងរាល់ខែ ឱកាសនៃការមានផ្ទៃពោះ គឺទាបបំផុត។ ហើយថ្ងៃបន្ទាប់មកទៀត​ ឱកាសនៃការមានផ្ទៃពោះអាចកើតឡើងហានិភ័យនៃការមានផ្ទៃពោះកើនឡើងនៅពេលមានការបញ្ចេញមេជីវិតញី

ការមករដូវដំបូង ដែលជាចំណុចមួយដែលគេស្គាល់ថាការមកឈាមរដូវ  ជាធម្មតាចាប់ផ្តើមនៅចន្លោះអាយុ 12 ទៅ 15 ឆ្នាំ។ ការចាប់ផ្តើមមករដូវដំបូងចំពោះក្មេងអាយុ 8 ឆ្នាំ គឺត្រូវបានចាត់ទុកថាជារឿងធម្មតា។ អាយុជាមធ្យមនៃរដូវដំបូង គឺជាទូទៅវាអាស្រ័យទៅតាម​ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍, និងនៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍។

វដ្តឈាមរដូវធម្មតា គឺរាប់ពេលធ្លាក់ឈាមរដូវថ្ងៃដំបូង និងដល់ថ្ងៃមកឈាមរដូវបន្ទាប់ វាមានរយៈពេលពី ២១ថ្ងៃ ទៅ ៤៥ថ្ងៃ ចំពោះស្រីវ័យក្មេង។ ចំពោះមនុស្សពេញវ័យ គឺចន្លោះពី ២១ថ្ងៃ ទៅ ៣១ថ្ងៃ ដែលជាមធ្យម គឺ ២៨ថ្ងៃ។

ជាធម្មតាការធ្លាក់ឈាមរដូវ មានរយៈពេលប្រហែលពី ២ ទៅ ៧ ថ្ងៃ។ ឈាមរដូវឈប់មក គឺនៅក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ហើយជាធម្មតាឈាមរដូវមិនបន្តមកទេក្នុងអំឡុងខែដំបូងនៃការបំបៅដោះកូន។

ការលែងមានឈាមរដូវ មកកើតឡើងក្រោយពីអស់រដូវ ដែលជាធម្មតានៅចន្លោះពីអាយុ ៤៥ ទៅ ៥៥ឆ្នាំ។

រហូតដល់ 80% នៃស្ត្រីមិនជួបប្រទះបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងររំខានដល់ការងារប្រចាំថ្ងៃ ក្នុងអំឡុងពេលមកឈាមរដូវនោះទេ ឬក្នុងថ្ងៃឈានដល់ការធ្លាក់មកឈាមរដូវ។ សញ្ញាមុនពេលធ្លាក់ឈាមរដូវដែលរំខានដល់ការរស់នៅធម្មតាត្រូវបានគេហៅថា សញ្ញាមុនមកឈាមរដូវ។ ស្ត្រីប្រហែល ២០ ទៅ ៣០% ជួបប្រទះសញ្ញាមុនមករដូវ ហើយ ៣ ទៅ ៨% ជួបប្រទះរោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរ។ ទាំងនេះរួមមានឡើងមុន ដោះឡើងតឹង ហើមពោះ មានអារម្មណ៍ថាអស់កម្លាំង ឆាប់ខឹង និងការប្រែប្រួលអារម្មណ៍។ រោគសញ្ញាផ្សេងទៀតដែលស្ត្រីមួយចំនួនជួបប្រទះរួមមានការឈឺចាប់ពេលមកឈាមរដូវ និងការមកឈាមខ្លាំងក្នុងអំឡុងពេលមកឈាមរដូវ និងការធ្លាក់ឈាមមិនធម្មតា នៅពេលណាមួយក្នុងអំឡុងពេលមកឈាមរដូវ។

មិនទាន់មានឈាមរដូវ គេហៅថា ក្រមកឈាមរដូវគឺនៅពេលដែលឈាមរដូវមិនទាន់មកនៅអាយុ 15 ឆ្នាំ ឬមិនបានកើតឡើងម្តងទៀតក្នុងរយៈពេល ៩០ថ្ងៃ (រាំងរដូវ)។

បរិមាណជាមធ្យម ពេលមកឈាមរដូវជារៀងរាល់ខែមាន៣៥ មីលីលីត្រ ដែលចាត់ទុកថាឈាមរដូវមកធម្មតាចន្លោះពី ១០ ទៅ ៨០ មីលីលីត្រ។ សារធាតុរាវ នៃរដូវ គឺជាឈ្មោះត្រឹមត្រូវសម្រាប់លំហូរនេះ ទោះបីមនុស្សជាច្រើនចូលចិត្តហៅវាថាជាឈាមរដូវក៏ដោយ។ សារធាតុរាវពេលមកឈាមរដូវមានពណ៌ក្រហមត្នោត ពណ៌ក្រម៉ៅ ជាងឈាមពីសសៃឈាមវ៉ែនបន្តិច។

រោគសញ្ញា នៃការឈឺចាប់មុនពេលមកឈាមរដូវ គឺជាជំងឺផ្លូវអារម្មណ៍មួយដែលមានលក្ខណៈជារោគសញ្ញាអារម្មណ៍ ការយល់ដឹង និងរាងកាយដែលបណ្តាលឱ្យមានការឈឺចាប់ ឬខូចខាតយ៉ាងខ្លាំងចំពោះស្ត្រីដែលមកឈាមរដូវក្នុងដំណាក់កាលចន្លោះការពីបញ្ចេញមេជីវិតញីនិងការមកឈាមរដូវ នៃវដ្តរដូវ។ រោគសញ្ញានេះកើតឡើងក្នុងដំណាក់កាល luteal (ចន្លោះការបញ្ចេញមេជីវិតញីនិងការមកឈាមរដូវ) វានឹងប្រសើរឡើងក្នុងរយៈពេលពីរបីថ្ងៃបន្ទាប់ពីការចាប់ផ្តើមមកឈាមរដូវ ហើយមានតិចតួចបំផុត ឬអវត្តមានក្នុងសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីមករដូវ។ សូមទាក់ទងមកយើងតាមការជជែក ហើយយើងអាចចង្អុលបង្ហាញអ្នកទៅក្នុងទិសដៅត្រឹមត្រូវសម្រាប់ជាជំនួយ។

ចំពោះស្ត្រីភាគច្រើន ការផ្លាស់ប្តូររាងកាយផ្សេងៗមានការប្រែប្រួលនៃកម្រិតអ័រម៉ូនក្នុងអំឡុងពេលមកឈាមរដូវ។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងការកន្រ្ទាក់សាច់ដុំស្បូន (ការឈឺចាប់ពេលមកឈាមរដូវ) ដែលអាចកើតមានមុន ឬអមជាមួយការមកឈាមរដូវតែម្តង។ ស្ត្រីជាច្រើនជួបប្រទះនឹងការឈឺចាប់ខ្លាំង នេះ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាពាក់ពន្ធ័នឹងការឈឺពោះ អំឡុងពេលមកឈាមរដូវ។ ក្នុងចំណោមស្ត្រីពេញវ័យ ការឈឺចាប់ខ្លាំង អាចប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពការងារប្រចាំថ្ងៃត្រឹមតែ ២%-២៨% ប៉ុណ្ណោះ។ រោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរដែលរំខានដល់សកម្មភាពការងារប្រចាំថ្ងៃ និងមុខងារអាចត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាជាជំងឺឈឺចាប់មុនពេលមកឈាមរដូវ។ រោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរទាំងនេះ អាចប៉ះពាល់ដល់ការអនុវត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ នៅកន្លែងធ្វើការ, សាលារៀន, និងនៅក្នុងសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃនៅក្នុងស្រ្តីមួយភាគតូច។

ទេ តាមការស្រាវជ្រាវភាគច្រើនរកឃើញថាមិនមាន​ការផ្លាស់ប្តូរធំនោះទេ នៅក្នុងលំនាំមកឈាមរដូវ បន្ទាប់ពីស្រ្តីបញ្ឈប់កំណើតអចិន្រ្តៃយ៍។ ប្រសិនបើស្ត្រីម្នាក់កំពុងប្រើមធ្យោបាយពន្យារកំណើតមានជាតិអ័រម៉ូន ឬ កងដាក់ក្នុងស្បូន មុនពេលបញ្ឈប់កំណើតអចិន្ត្រៃយ៍ ការធ្លាក់ឈាមរបស់ស្រ្តីត្រឡប់ទៅពីមុនពេលស្រ្តីប្រើវិធីសាស្ត្រទាំងនេះ។ ឧទាហរណ៍ ស្ត្រីប្តូរពីថ្នាំពន្យារកំណើតរួមបញ្ចូលគ្នាទៅជាការបញ្ឈប់កំណើតអចិន្រ្តៃយ៍ ស្ត្រីអាចកត់សម្គាល់ឃើញការធ្លាក់ឈាមកាន់តែខ្លាំង នៅពេលមកឈាមរដូវប្រចាំខែរបស់ពួកគេនឹងត្រឡប់ទៅលំនាំធម្មតាវិញ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្រ្តីត្រូវកត់សម្គាល់ថាការមកឈាមប្រចាំខែរបស់ស្ត្រីជាធម្មតាមិនសូវទៀងទាត់ទេ នៅពេលដែលស្រ្តីឈានដល់វ័យអស់រដូវ។

អេប៉ុងគឺជាមធ្យោបាយពន្យារកំណើត មិនមានជាតិអ័រម៉ូន និងមិនរំខានដល់វដ្តឈាមរដូវរបស់អ្នកនោះទេ

អ្នកអាច ប្រើអេប៉ុងញឹកញាប់តាមដែលអ្នកចង់បាន ប៉ុន្តែមិនមែនអំឡុងពេលមករដូវនោះទេ។

ស្ត្រីជាច្រើនដែលប្រើដាក់កងក្នុងស្បូន មានជាតិអ័រម៉ូន នឹងជួបប្រទះនឹងការធ្លាក់ឈាមតិច និងតិចតួច ក្រោយពីដាក់កងក្នុងស្បូនមានជាតិអ័រម៉ូន។ ស្ត្រីមួយចំនួនប្រហែលជាមិនមានឈាមរដូវទៀតទេ។

ការប្រើប្រាស់បន្ទះសំឡីអនាម័យត្រូវបានណែនាំ។ ប្រសិនបើប្រើតំាប៉ុង អ្នកគួរតែឧស្សាហ៍ផ្លាស់ប្តូរឱ្យបានញឹកញាប់ជាងមុន និងសូមប្រុងប្រយ័ត្ន កុំទាញខ្សែកងដាក់ក្នុងស្បូន នៅពេលរៀបចដាក់តំាប៉ុង។

ស្រោមអនាម័យស្ត្រី មិនរំខានដល់ការមកឈាមរដូវទេ ដូចនេះ អ្នកអាចប្រើបាន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្រោមអនាម័យស្ត្រីគួរតែត្រូវដាក់បញ្ចូលមុនពេលរួមភេទ ហើយត្រូវដកចេញវិញភ្លាមៗ។

ស្ត្រី​ជាច្រើន​យល់​ឃើញ​ថា ការ​មកឈាម​រដូវ​ច្រើន និង​ឈឺចាប់​ត្រូវ​បាន​កាត់​បន្ថយ។ ជួនកាល​អាច​មាន​ការ​ធ្លាក់​ឈាម​មិន​ទៀងទាត់តាំង​ពី​ដំបូង ប៉ុន្តែ​វា​គួរតែមាន​ប៉ុន្មាន​ខែ​ដំបូងប៉ុណ្ណោះ​។